03.012014
2
Σόγια και υγεία

Σόγια και υγεία

Τι είναι η σόγια;

Το φυτό σόγια στο οποίο αναφερόμαστε και ως ανώτατο φασόλι ανήκει στην κατηγορία της οικογένειας των μπιζελιών. Η σόγια και τα προϊόντα της καταναλώνονται αρκετά από διάφορους ασιατικούς λαούς αλλά και σε άτομα με δυσανεξία στην λακτόζη ή και σε περίοδο νηστειών. Τα φασόλια της σόγιας είναι πλούσια σε πολυακόρεστα λιπαρά , καλά δηλαδή λιπαρά τα οποία προστατεύουν την καρδιά μας. Η σόγια είναι εξαιρετικά πλούσια σε πρωτεΐνη αλλά περιέχει και σημαντικά ιχνοστοιχεία και βιταμίνες όπως ασβέστιο, σίδηρο, σελήνιο, μαγνήσιο και βιταμίνη Ε.

Πολλές μελέτες συμπεραίνουν πως η σόγια αποτελεί παράγοντα μακροζωίας αλλά και καλής υγείας, αφού δρα αποτρεπτικά σε πολλές ασθένειες. Συγκεκριμένα, η σόγια και τα προϊόντα της προστατεύουν από πολλές μορφές καρκίνων, από καρδιοπάθειες και από την οστεοπόρωση. Ακόμη ανακουφίζει την εμμηνόπαυση. Tα τελευταία χρόνια, βέβαια, πολλές είναι οι φωνές που προειδοποιούν για τις αρνητικές επιπτώσεις της σόγιας στην υγεία μας, ιδίως της μεταλλαγμένης, αλλά όχι μόνο αυτής. Μάλιστα πολλές  έρευνες έχουν γίνει σχετικά με τον υποθυρεοειδισμό και την κατανάλωση σόγιας αλλά και για το κατά πόσο το γάλα σόγιας είναι ασφαλές για τα βρέφη.

Κατανάλωση σόγιας στην Κύπρο

Στην Κύπρο η κατανάλωση προϊόντων από σόγια είναι κάτι αρκετά πρόσφατο αφού ο κόσμος δεν γνώριζε και πολλά για αυτό το φυτό τα προηγούμενα χρόνια. Το γάλα σόγιας φαίνεται να χρησιμοποιείτε αρκετά από άτομα που έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, που νηστεύουν ή δεν τους αρέσει η γεύση του γάλατος, Το γιαούρτι σόγιας και το τόφου φαίνεται να είναι λιγότερο διαδεδομένα αλλά υπάρχει μία μικρή κατανάλωση τους. Το τόφου που μοιάζει με μαλακό τυρί και φτιάχνεται από γάλα σόγιας είναι μία εναλλακτική του κρέατος στους χορτοφάγους.

Tα οφέλη της σόγιας για την υγεία μας

1. Yψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεϊνη.

 Όπως έχουμε προαναφέρει, η σόγια είναι αρκετά πλούσια σε πρωτεΐνη. Εξαιρετική εναλλακτική για τους χορτοφάγους αφού αποτελεί ένα πολύ καλό υποκατάστατο των ζωικών προϊόντων. Tο τόφου, για παράδειγμα, μας δίνει περίπου 9 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά μερίδα (115 περίπου γραμμαρίων προϊόντος), ενώ το γάλα σόγιας περιέχει 3.7 γραμμάρια πρωτεΐνης ανά 100ml.

2. Προστασία από καρδιοπάθειες

Έρευνες έχουν δείξει πως  όσο πιο ψηλά είναι τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος για καρδιοπάθειες. Σε μελέτες βρέθηκε πως η κατανάλωση 25γρ πρωτεΐνης από σόγια την ημέρα μειώνει την χοληστερόλη τόσο ώστε να μειώσει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών κατά 10%.  Βέβαια, πρέπει και η διατροφή να είναι χαμηλή σε κακά ή κορεσμένα λιπαρά τα οποία αυξάνουν την χοληστερόλη για να μπορέσει η κατανάλωση σόγιας να έχει αποτέλεσμα. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η κατανάλωση σόγιας, φυτικών ινών αλλά και φυτικών στερόλων (περιέχονται σε μικρές ποσότητες σε πολλά φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, σπόρους, όσπρια, φυτικά έλαια και άλλες φυτικές πηγές) μπορούν να μειώσουν την κακή χοληστερόλη μέχρι και 20%.

3. Υγεία των οστών.

Ένα φλιτζάνι τόφου περιέχει 204 mg ασβεστίου ενώ ένα φλιτζάνι γάλα σόγιας 30mg . Ακόμα στην αγορά υπάρχει και γάλα σόγιας εμπλουτισμένο με ασβέστιο που καλό είναι να προτιμούμε (200-250mg ανά φλιτζάνι). Άτομα τα οποία καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες προϊόντων σόγιας φαίνεται να έχουν και μεγαλύτερη οστική πυκνότητα.  Ο συνδυασμός, λοιπόν, μέτριας κατανάλωσης σόγιας, όπως και γαλακτοκομικών, μαζί με τακτική άσκηση περιορίζει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης.

4. Aνακουφίζει στην εμμηνόπαυση. 

Περίπου 80% των γυναικών παρουσιάζουν πολλά συμπτώματα στην εμμηνόπαυση όπως εξάψεις, κόπωση, κατάθλιψη, πονοκέφαλος, αϋπνίες και ταχυκαρδίες. Πολλοί επιστήμονες υποστηρίζουν πως τα προϊόντα σόγιας μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση αυτών των συμπτωμάτων. Τα αποτελέσματα όμως σε αυτό τον τομέα είναι συγκρουόμενα. Παρόλα αυτά, τα φαγητά που περιέχουν ισοφλαβονοειδή (φυτοοιστρογόνα, συστατικά που περιέχονται σε συγκεκριμένα φυτά ) όπως και τα προϊόντα σόγιας φαίνεται πως σε κάποιες γυναίκες μπορεί να είναι βοηθητικά. Για να επωφεληθούν οι γυναίκες από τέτοια προϊόντα πρέπει να καταναλώνουν τουλάχιστον 2 με 3 μερίδες την ημέρα.

Μία μερίδα ισοδυναμεί με

–       1 ποτήρι γάλα σόγιας

–       100γρ τόφου

–       1 μικρό γιαούρτι σόγιας

5. Προστασία από ορισμένες μορφές καρκίνου. 

 Πολλές μελέτες δείχνουν πως η τακτική κατανάλωση σόγιας μπορεί να μας προστατεύσει από τον καρκίνο του προστάτη και του παχέος εντέρου. Oι επιστήμονες πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στα ισοφλεβονοειδή, τα οποία αποτρέπουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, ρυθμίζοντας τις ορμόνες στον οργανισμό μας. Επιδημιολογικές έρευνες έδειξαν ότι άτομα που καταναλώνουν συχνά τρόφιμα που περιέχουν ισοφλαβονοειδή (κυρίως σόγια) εμφανίζουν μειωμένη συχνότητα καρκίνου όπως και οι ασιατικοί λαοί. Πολλοί είναι βέβαια αυτοί που υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση σόγιας μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού, κάτι το οποίο δεν έχει ακόμη αποδειχθεί.  

Είναι η κατανάλωση σόγιας ασφαλής;

Η σόγια και τα παράγωγα της έχουν επιτραπεί για χρήση από το 1990. Πολλά ερωτήματα βέβαια έχουν τεθεί σχετικά με την ασφάλεια των προϊόντων σε σχέση με την λειτουργία του θυρεοειδή και την χρήση του γάλατος σόγιας σαν υποκατάστατο του βρεφικού γάλακτος.

Είναι το γάλα σόγιας ασφαλές για βρέφη;

H υψηλή περιεκτικότητα της σόγιας σε φυτοοιστρογόνα την καθιστά πιθανώς επικίνδυνη όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες από βρέφη. Δεν συνιστάται για βρέφη κάτω των 6 μηνών και οπωσδήποτε, το μητρικό γάλα ή το βρεφικό γάλα είναι προτιμότερα από το γάλα σόγιας.

Aλλεργίες

Όπως και με πολλά άλλα τρόφιμα έτσι και με την σόγια, υπάρχουν άτομα τα οποία είναι αλλεργικά αν και φαίνεται πως αυτό ισχύει για μόνο 0.5% περίπου του πληθυσμού στην περίπτωση της σόγιας. Bρετανοί επιστήμονες επισημαίνουν πως η γενετικώς τροποποιημένη σόγια μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες συχνότερα από ότι η βιολογική σόγια. O καλύτερος τρόπος για να διαπιστώσει κανείς αν έχει αλλεργία στη σόγια είναι να τρώει αρχικά μικρές ποσότητες.

Είναι η σόγια επικίνδυνη για τον θυρεοειδή;

Έχουν γίνει αρκετές μελέτες γύρω από το θέμα της επίδρασης της σόγιας στην λειτουργία του θυρεοειδή λόγο της περιεκτικότητας της σε ισοφλαβονοειδή. Από ότι φαίνετε, δεν υπάρχει λόγος τα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό να αποφεύγουν την σόγια.

Συμπεράσματα

Αν και ακόμα χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να εξακριβωθεί η ασφάλεια της σόγιας σε κάποιες περιπτώσεις, φαίνεται να είναι ασφαλής για κατανάλωση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέρος μιας υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής.